Otwarcie wystawy "Gorzki pokój. Traktat ryski 1921 r." - Nowy Sącz, 15 czerwca 2021, godz. 13.00
Szanowni Państwo, od 15 czerwca do 28 lipca 2021 r. na pl. 3 maja w Nowym Sączu będzie można oglądać wystawę IPN „Gorzki pokój. Traktat ryski 1921 r.”.
W uroczystości otwarcia ekspozycji 15 czerwca 2021 r. (godz. 13) wezmą udział dyrektor Biura Edukacji Narodowej IPN Adam Hlebowicz (autor wystawy), dyrektor krakowskiego IPN dr hab. Filip Musiał i prezydent Nowego Sącza Ludomir Handzel.
Założeniem ekspozycji jest nakreślenie genezy traktatu pokojowego, zawartego po zwycięskiej wojnie Polski z bolszewicką Rosją, a także ukazanie jego konsekwencji w historii 20-lecia międzywojennego oraz na szerszym tle relacji polsko-rosyjskich i polsko-sowieckich. Wystawa prezentuje losy Polaków, Białorusinów i Ukraińców w kontekście postanowień traktatowych. Część zdjęć pochodzi z prywatnych zbiorów Stanisława Grabskiego, głównego architekta traktatu ze strony Polski, zdeponowanych w Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. Oryginalną koncepcję plastyczną wystawy stworzył Jarosław Kłaput.
Traktat ryski to jedno z ważniejszych wydarzeń wieńczących starania o przebieg granicy wschodniej po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. Przypominamy wojnę polsko-bolszewicką, preliminaria pokojowe z października 1920 r. i zapisy traktatu negocjowanego w Rydze, podpisanego 18 marca 1921 r. Mówimy o pokoju gorzkim, ponieważ nie udało nam się w pełni wykorzystać możliwości, jakie dawało zwycięstwo w bitwach Warszawskiej i Niemeńskiej. Z drugiej strony w konsekwencji tego pokoju nadzieje na niepodległe państwo utraciła Ukraina, która w czasie wojny polsko-bolszewickiej była naszym sojusznikiem. Mówimy wreszcie, że był to pokój gorzki, ponieważ poza granicami Rzeczypospolitej znalazło się około półtora miliona Polaków. Z końcem lat 30. XX wieku doszło do tzw. operacji polskiej NKWD, w konsekwencji której wymordowano ponad 100 tys. naszych rodaków. Właśnie tych, którzy zostali po wschodniej stronie granicy ustalonej w Rydze.
